مناره يا منار به معنای جای نور است و به بنای بلند و کشيده اطلاق می شود که عموماً کنار بناهای مذهبی مانند مدارس, مساجد, و مقبره ها ساخته می شدند.قبل از اسلام از منار برای راهنمايي استفاده می کردند که گاهی نيز معرف وجود آتشکده و آتشگاههای بزرگ بود و به آن ميل می گفتند(مانند ميل نورآباد, ميل فيروزآباد). در دوره اسلامی احداث مناره گسترش بيشتری يافت. يکی از قديميترين مناره ها متعلق به مسجد جامع دمشق است. از ديگر مناره های باقيمانده اوايل اسلام می توان به مناره مسجد اشاره کرد. اگرچه معلوم نشده که قديميترين مناره در ايران در کداميک از بناهای مذهبی ساخته شده, ولی منار مسجد جامع سمنان و دامغان را می توان از قديمترين مناره های ايران دانست. لازم به يادآوری است که در آغاز مناره ها عموماً به صورت منفرد در مجاورت مساجد ساخته می شدند, ولی از دوره سلجوقی به بعد بتدريج مناره ها به صورت زوجی بر سر در ورودی و يا بر ايوان اصلی احداث گرديد(مانند مسجد جامع اصفهان, مدرسه دو منار گلشن طبی). از نظر معماری مناره ها از سه قسمت اصلی پايه, ساقه يا بدنه و کلاهک يا تاج و بخشهای پلکان و نورگير تشکيل می شود. مناره ها به اشکال استوانه ای, مخروطی و چند ضلعی ساخته شده اند. مناره ها در آغاز احداث بسيار ساده و عاری از تزيينات بودند, ولی بتدريج همانند ديگر عناصر معماری با تزييناتی چون آجرکاری, کاشيکاری, مقرنس و کتيبه آراسته شدند. مصالح ساختمانی مناره ها از آجر و سنگ بوده است. مناره ها برای استحکام بخشيدن و جلوگيری از رانش بنا ساخته می شدند. دومين مؤذنهايكه در سرزمينهائيكه مسلمين آنرا فتح كردند ساخته شد مناره جامع عمرو در فسطاط است كه معاويه در سال 53 هجري به والي خود مصر- مسلمه بن مخله- دستور داد تا براي مسجد مزبور چهار گلدسته بسازد. مقريزي در اين مورد چنين مينويسد: معاويه دستور داد تا صومعههائي براي اذان گفتن بسازند والي او-مسلمه- در چهارگوشه مسجد جامع چهار صومعه ساخت و از جادهايكه در خارج مسجد بود پلكاني قرارداد تا مؤذن از آنجا بالا رود و اذان بگويد. اين پلكان به همينحال باقي بود تا زمان خالدبن سعيد كه راه را عوض كرد و از داخل مسجد پلهها را قرار داد .. و...... فهرست مطالب عملكرد مناره ، معماري مساجد اوليه ، تاريخچة مناره ، شيوة ساختماني مناره و عناصر معماري ، موقعيت موذنه ، مصالح مورد نياز درساختمان مناره ، شكل منارهها ، نحوه تزئين گلدسته ريشه منارهها در ايران منارههاي سلجوقي منارههاي ايلخانان منارههاي تيموري و صفوي فهرستي از منارهها و میل های تاريخي ايران از قرن پنجم تا سيزده هجري
|
کلمات کلیدی مرتبط: ,عملكرد مناره ، معماري مساجد اوليه ، تاريخچة مناره ، شيوة ساختماني مناره و عناصر معماري ، موقعيت موذنه ، مصالح مورد نياز درساختمان مناره ، شكل منارهها ، نحوه تزئين گلدسته ,ريشه منارهها در ايران ,منارههاي سلجوقي ,منارههاي ايلخانان ,منارههاي تيموري و صفوي ,فهرستي از منارهها و میل های تاريخ, |