پاورپوینت مدیریت بحران
 
بخشی از مطلب
هدف‌هاي آموزشي
 
در پايان اين فصل شما مي‌توانيد:
بحران و مديريت بحران را تعريف نمائيد.
انواع بحران، اثرات و مراحل زماني وقوع حوادث و بلايا را شرح دهيد.
خصوصيات رهبران و مديران بحران را توصيف نمائيد.
گام‌ها به هنگام بروز بحران را شرح دهيد.
هدف‌هاي آموزشي
اصول مبارزه با بحران را توصيف نمائيد.
اقدامات افراد را هنگام بروز بحران، توضيح دهيد.
اورژانس‌هاي رفتاري و نحوه برخورد با آن را شرح دهيد.
نيازهاي غذايي گروه‌هاي آسيب‌ديده رابه تفكيك سن طبقه‌بندي نموده، و توصيف نمائيد.
اقدامات سوپروايزر و سرپرستار را به هنگام بحران توصيف نمائيد 
 
 
كشور ايران به علت وسعت، موقعيت جغرافيايي و تنوع اقليمي جزء يكي از كشورهاي بلاخيز دنيا است. و از اين جهت رتبه ششم را در دنيا دارا مي‌باشد. از 40 نوع بلاي طبيعي شناخته شده، 31 نوع آن در ايران اتفاق مي‌افتد 
تعريف بحران و مديريت بحران
 
عبارت بحران، نخستين بار توسط رابرت مك نامارا[1] به هنگام پيشامد امكان درگيري موشكي ميان آمريكا و كوبا عنوان گرديد [1]- Robert McNamara
بحران
بحران عبارتند از: حادثه‌اي كه به طور طبيعي و يا توسط بشر ،به طور ناگهاني و يا به صورت فزاينده به وجود آيد؛و سختي و مشقتي را به جامعه انساني تحميل نمايد كه جهت برطرف كردن آن نياز به اقدامات اساسي و فوق‌العاده باشد 
مديريت بحران
مديريت بحران، علمي كاربردي است كه به وسيله مشاهده سيستماتيك بحران‌ها و تجزيه و تحليل آنها در جستجوي يافتن ابزاري است كه به وسيله آنها بتوان از بروز بحران‌ها، پيشگيري نمود؛ و يا در صورت بروز آن، در خصوص كاهش اثرات آن، آمادگي لازم، امداد رساني سريع، و به بهبودي اوضاع اقدام نمود. 
انواع بحران‌
به طور كلي انواع بحران‌هاي معمول و مطرح در دنيا، بدين قرار مي‌باشند: زمين لرزه، آتشفشان، موج‌هاي دريايي ناشي از زلزله، گردبادهاي استوايي (طوفان) ، طغيان، شكافتن زمين، آتش‌سوزي طبيعي جنگل‌ها و بيشه‌ها، خشكسالي، بيماري‌هاي شايع، تصادفات عمده، شورش‌هاي اجتماعي،و بحران‌هاي ناشي از جنگ 
 
انواع بحران‌
انواع بحران‌
خصوصيات بحران
خصوصيات بحران
1- بحران بيشتر يك وضعيت اضطراري و آني است، تا يك حالت مزمن، با وجود آنكه زمان غيرمشخص مي‌باشد.
2- بحران موجب تغيير رفتار و سلوك مي‌شود ،و اكثراً آثار پاتولوژيكي مانند: يأس، كا هش بهره‌وري، فرار از مسئوليت و عذرتراشي دارد.
خصوصيات بحران
3- بحران هدف‌هاي اشخاص درگير را مورد تهديد قرار مي‌دهد.
4- بحران يك وضعيت نسبي ادراكي است، يعني رويدادي كه ممكن است به وسيلة يك طرف بحران تشخيص داده شود،و براي طرف ديگر ممكن است غيرقابل تشخيص باشد.
5- بحران در ارگانيسم بدن فشار ايجاد مي‌كند، و موجب خستگي و تشويش مي‌گردد.
مراحل زماني وقوع حوادث و بلايا
تجهيز[1]، يا برنامه‌ريزي پيش از حادثه
اخطار[2]، كه خود به مرحلة آماده‌باش[3] و مرحله تهديد[4]، كه در آن مصيبت كاملاً تهديد كننده، و قابل درك باشد، تقسيم مي‌شود.
[1]- Equipping phase
[2]- Warning phase
[3]- Alarm
[4]- Threat
مراحل زماني وقوع حوادث و بلايا
وقوع[1]، كه حادثه و بلا اتفاق مي‌افتد؛ و مدت زمان آن در هر حادثه‌اي متفاوت است.
اضطراري[2]، كه به دنبال وقوع حادثه و بلا پيش مي‌آيد. 
[1]- Impact
[2]- Emergency
مراحل زماني وقوع حوادث و بلايا
بازتواني يا احيا[1] ،كه در اين مرحله نيازمندي‌هاي منطقة موردنظر برآورد و تدارك مي‌شود.
تجديد آباداني يا بازسازي[2]، كه منطقه به وضعيت طبيعي و آرام باز مي‌گردد.
[1]- Rehabilitation
[2]- Reconstruction
گام‌ها به هنگام بروز بحران 
گام اول: تشريح و روشن نمودن وضعيت 
گام دوم: مشخص نمودن هدف، 
گام سوم: ايجاد فرضيه 
گام چهارم: تجزيه و تحليل واقعيت‌ها و دستيابي به حقايق 
گام‌ها به هنگام بروز بحران
گام پنجم: در نظر گرفتن اقدام‌هاي شدني 
گام ششم: ارزيابي اقدام‌هاي عملي راه‌كارها 
گام هفتم: تصميم‌گيري براي انتخاب و اجراي راه كار 
گام هشتم: بررسي ميزان پيشرفت اجراي كار 
 
مقابله با بحران
سيستم تشكيلاتي و سازماني مديريت بحران
برنامه‌ريزي
كاربرد بهينه از منابع
استفاده از تخصص‌هاي لازم
آموزش
سيستم نمونه سازماني و عملياتي مديريت بحران در وزارتخانه 
سيستم نمونه سازماني و عملياتي مديريت بحران مستقر در دانشگاه‌ها
قبل از بحران
قبل از شروع بحران، هشدار توسط دولت و مؤسسات وابسته ،به مردم داده مي‌شود. به طور مثال هشدار در مورد وقوع سيل، زلزله، خشكسالي و مواردي از اين قبيل. پس از هشدار منطقه‌هاي مسكوني تخليه شده، و افراد تغيير مكان مي‌دهند 
فرمانده سامانه
حين بحران
فرمانده سامانه
رهبري كلان مديريت و صدور تأييد دستورهاي فعال‌سازي سه بخش.
ارزيابي شرايط بحران و صدور دستورات اوليه براي اجراي سريع 
صدور دستورات لازم به كاركنان ICS [1] سيستم فرماندهي حوادث
هماهنگي بين كليه واحدها
ارتباط و هماهنگي با ساير سازمان‌هاي درگير بحران
[1]- Incident command system
فرمانده سامانه
تأييد درخواست منابع و تجهيزات موردنياز جهت تأمين در اسرع وقت 
نظارت بر نحوة اطلاع رساني، از طريق رسانه‌ها
دريافت گزارشي مستمر از كليه بخش‌ها
هماهنگي با ستاد مركزي مديريت بحران استان مربوطه
ابلاغ دستور پايان عمليات به كليه بخش‌ها با هماهنگي ستاد مركزي مديريت بحران استان مربوطه 
مدير سامانه 
استخراج اطلاعات مربوط به بحران و تأمين منابع موردنياز با هماهنگي بخش پشتيباني و اداري
تعيين سازمان‌هاي موردنياز براي مشاركت در كنترل بحران ،و تهيه فهرست منابع موجود و بالقوه با همكاري بخش پشتيباني و اداري
مشاركت با فرمانده سامانه در تصميم‌گيري‌ها
نظارت بر عملكرد بخش‌ها و ايجاد هماهنگي‌هاي لازم ميان بخش‌ها
هدايت نيروها اعم از داخلي، داوطلب و غيره و كنترل وضعيت. 
بخش روابط عمومي 
گزارش لحظه به لحظه از بحران
آگاه‌سازي پرسنل از تغييرات عمده در وضعيت حادثه
ايجاد پل ارتباطي بين مراجعين و مسئولين
اطلاع‌رساني به رسانه‌ها با هماهنگي فرمانده سامانه (اتاق خبرنگاران)
پاسخگويي مناسب به داوطلبان جهت مشاركت در امداد و اعلام اقدام موردنياز.
اطلاع رساني متقابل به پرسنل و خانواده آنها.
بخش حراست 
ايجاد امنيت براي پرسنل و مراجعه‌كنندگان به مركز درماني
هماهنگي لازم با نيروهاي نظامي و انتظامي خارج از بيمارستان
بخش عمليات و برنامه‌ريزي (مديريت مراقبت‌هاي پرستاري) 
نظارت بر كار سوپروايزر كشيك اورژانس و سوپروايزر كشيك بيمارستان
بررسي نيازهاي بلندمدت تأمين پرسنل پرستاري
سازماندهي و هماهنگي نيروهاي پرستاري ارائه مراقبت به بيماران 
بخش عمليات و برنامه‌ريزي (مديريت مراقبت‌هاي پرستاري)
نظارت و هماهنگي بر مركز كنترل خدمات پرستاري و ستاد مركزي پرسنل
تعيين گروه‌ها و تقسيم‌بندي پرسنل براي بخش‌هاي مختلف درماني
بررسي ميزان سلامتي و نيازهاي پزشكي مصدومين
هدايت نيروها، كنترل وضعيت و ترخيص بيماران الكتيو، و بازگشايي بخش‌هاي اضافي با هماهنگي مسئول مراقبت‌هاي پزشكي 
بخش عمليات و برنامه‌ريزي (مديريت مراقبت‌هاي پرستاري)
دريافت سفارشات از فرمانده سامانه
كسب اطلاعات از ستاد مركزي بحران، و اجراي خط مشي‌ها و قوانين مربوط به بحران
نظارت و سرپرستي بر مركز عمليات اورژانس، كمك به حل بحران داخل بيمارستان و پاسخ سريع و گسترده به بحران يا موقعيت‌هاي بحراني.
برنامه‌ريزي جهت استراحت و رفاه پرسنل در هنگام بحران
بخش عمليات و برنامه‌ريزي (مديريت مراقبت‌هاي پرستاري)
هماهنگي بين قسمت پشتيباني و درمان اورژانس جهت تأمين تجهيزات و لوازم ضروري و تهيه ليست تجهيزات 
همكاري در برقراري و راه‌اندازي سيستم اطلاعات و پيگيري بيماران و نظارت و كنترل آن، و به كار گرفتن ترخيص فوريتي، در صورت لزوم.
فراخواندن پرسنل در صورت نياز
اطلاع از آمار بيماران و چگونگي وضعيت آنها
بخش عمليات و برنامه‌ريزي (مديريت مراقبت‌هاي پرستاري)
در صورت نياز، ارسال گزارشات لازم به مسئولين حراست، حمل و نقل و تجهيزات
هماهنگي جهت اعزام بيماران خاص به ساير مراكز درماني با هماهنگي مسئول مراقبت‌هاي پزشكي
نظارت بر نحوه عملكرد وظايف محوّله پرسنل و حسن اجراي آن.
مديريت ارتباطات
پرستار ارتباطات، وظيفه گزارش به مدير پرستاري بيمارستان را دارد. وي با آگاهي از زمان و مكان و نوع حادثه، حجم بيماران، شرايط بيماران، همراه با مدير پرستاري به فعاليت مي‌پردازد. وي موظف به دريافت گزارش بحران، دريافت گزارش حادثه از صحنه، نوع بحران، نوع مراقبت‌هاي انجام شده، وضعيت انتقال، سطوح فعاليت بيماران را دارد. 
مديريت ارتباطات
ثبت وقايع بحران، استفاده از اطلاعات در زمان حادثه، ارائه گزارش و توصيه‌هاي لازم به فرمانده سامانه و پيش‌بيني روند احتمالي بحران و بروز بحران‌هاي ثانويه ،بر عهدة مديريت اطلاعات است.
 
سوپروايزر كشيك 
ارتباط با واحد ستاد مركزي پرسنلي،در صورتي كه ستاد مركزي پرسنلي حضور نداشته باشد، تا زمان برگشت سوپروايزر كشيك بايد در آنجا بماند.
ارتباط با واحد مركز كنترل خدمات پرستاري، و سرپرستي مركز كنترل خدمات پرستاري
ارتباط با مسئول شيفت اورژانس و واحد پذيرش
برقراري تماس اوليه با سرپرستار اورژانس ،جهت تعيين وضعيت بيماران و پرسنل
سوپروايزر كشيك
هماهنگي با واحد پذيرش،جهت انتقال بيماران و تخليه و آمار تخت‌ها در بخش‌هاي مختلف
انتقال منشي‌هاي اضافي به نواحي ترياژ و اورژانس
تقسيم كار و توزيع نيروي انساني در واحدهاي مختلف
انجام عمليات توزيع تخت و ايفاي نقش بد منيجر[1] 
اعزام نيروها به بخش‌هاي مختلف در صورت نياز
[1]- Bed manager
سرپرستار بخش 
آماده نگه‌داشتن بخش جهت پذيرش بيماران
انتقال يك پرستار كارشناس از هر بخش به واحد درماني به دنبال ايجاد بحران
گزارش تعداد تخت‌ها به واحد پذيرش و تماس با پرسنلي كه در مرخصي به سر برده و يا آف هستند جهت برگشت فوري به محيط كار
سرپرستار بخش
در نظر داشتن پرسنل در حال كار براي پوشش انساني، و محول كردن وظايف به پرسنل جهت مراقبت از بيماران بحراني پذيرش شده به واحد
شناسايي بيماران و مصدوميني كه احتمالاً ترخيص مي‌شوند،و كمك به ترخيص و انتقال آنها
 
مسئول مراقبت‌هاي پزشكي 
نظارت بر تعيين وظايف محوله هر يك از اعضاء گروه پزشكي
مديريت خدمات جانبي (پاراكلينيكي) و نظارت بر اعمال واحدهاي مربوطه و هماهنگي با مسئول هر واحد
تهيه ليست اقلام دارويي و تجهيزات پزشكي موردنياز و اعلام نيازهاي ضروري و پيش آمده با هماهنگي واحدهاي مربوطه 
مسئول مراقبت‌هاي پزشكي
ارتباط با مراكز پاراكلينيكي معين و مديريت ترياژ
بررسي ميزان سلامتي و نيازهاي پزشكي مصدومين و پرسنل
تشخيص بيماري‌ها از نظر اپيدميولوژي و ارائه گزارش به بخش پشتيباني و اداري
ترخيص بيماران الكتيو و بازگشايي بخش‌هاي اضافي با هماهنگي مسئول پرستاري 
بخش پشتيباني و اداري و خدماتي 
 
برقراري كليه تجهيزات اضطراري (آب، برق، سوخت، گاز و ارتباطات) 
واحد خدمات ، تأمين نيروي انساني موردنياز ، انتقال اجساد و متوفيان حادثه
انتقال مواد زائد و آلوده به خارج از مركز درماني
برپايي چادرهاي انفرادي و توالت‌هاي صحرايي
انتقال مصدومين و تخليه مركز درماني در صورت نياز 
واحد خدمات
تعيين نيازهاي خدماتي پشتيباني لازم
كنترل بيماري‌ها از نظر اپيدميولوژي
اطمينان سازي از ايمني پرسنل و بيمار
مستندسازي شرح وقايع و ميزان استفاده از منابع
طبقه‌بندي درخواست‌هاي خدماتي
واحد نقليه
واحد نقليه، حمل و نقل اضطراري و بسيج كليه امكانات ترابري
واحد تداركات، جمع‌آوري كمك‌هاي مردمي و ارسال آن به واحدها با هماهنگي واحد انبار و تأمين سريع مايحتاج موردنياز (غذا و آب و ...) اعلام شده و برنامه‌ريزي شده
واحد انبار، وظيفه بازگشايي انبار و در دسترس قرار دادن مايحتاج موردنياز، گزارش مداوم به مدير سامانه از منابع موجود انبار و تهيه ليست‌هاي موردنياز جهت جايگزيني منابع و همچنين استفاده از فضاهاي موجود جهت نگهداري كالاهاي ارسالي و اهدائي 
واحد حضور و غياب
واحد حضور و غياب، فراخواني پرسنل غيركشيك و نيروهاي داوطلب طبق برنامه‌ريزي انجام شده، ثبت ساعت‌هاي كاري افراد حاضر در مركز درماني و گزارش ترك پرسنل كشيك به مدير سامانه و گزارش آماري پرسنل به مدير سامانه
بخش مالي، وظيفه ثبت و نگهداري فاكتورهاي كليه اقلام خريداري شده، و تماس مستمر و مشورت با مدير سامانه در مورد هزينه‌ها، و برآورد خسارت، به منظور گزارش به فرمانده سامانه و در نهايت طبقه‌بندي درخواست
ترياژ و اورژانس‌هاي رفتاري در بحران
. به هنگام برخورد با مصدوم پرخاشگر توصيه‌هاي زير را بكار بريد:
آرام باشيد، و مطمئن شويد راهي براي خروج، يا فرار از محيط را داريد.
حداقل دو متر فاصله با فرد پرخاشگر را حفظ كرده، و در كنار وي بايستيد.
تماس چشمي غيرتهديد آميز را، حفظ كنيد.
كمك خارجي را مدنظر داشته باشيد.
برخورد با مصدوم پرخاشگر
برخورد با مصدوم پرخاشگر
با دقت با فرد پرخاشگر صحبت كنيد.
براي مذاكره با فرد آماده، و حداكثر تلاش خود را بنمائيد.
به فرد دروغ نگوئيد ،يا قولي كه قادر به انجام آن نيستيد، ندهيد.
در صورت بدتر شدن اوضاع، نيازهاي مداخله سريع را تشخيص دهيد.
 
در صورت بروز پرخاشگري
در صورت بروز پرخاشگري:
 
فوراً نيروهاي انتظامي و امنيتي را خبر كنيد.
حداقل محدوديت فيزيكي را براي كنترل اوضاع، در مورد فرد پرخاشگر به كار ببريد.
هرگز فرد مبتلا به اختلال تنفسي را نبنديد؛ يا محدود نسازيد.
هرگز محدوديت فيزيكي را در اطراف گردن به كار نبريد.
در صورت بروز پرخاشگري
براي دست‌ها و پاها مي‌توانيد از محدوديت فيزيكي استفاده كنيد.
نبض زير محل بسته شده را جهت اطمينان از گردش خون مؤثر، بررسي كنيد.
در تمام مدت مراقب فرد پرخاشگر باشيد.
آرام باشيد و هرگز فرد را تهديد نكنيد 
در صورت بروز پرخاشگري
با فرد پرخاشگر مذاكره و صحبت كنيد.
زماني كه فرد آرام شد، با احتياط محدوديت فيزيكي را برداريد. به بهبودي سريع اعتماد نكنيد.
هرگز مصدوم را تنها نگذاريد 
نيازهاي غذايي گروه‌هاي آسيب‌ديده در بحران
نيازهاي غذايي گروه‌هاي آسيب‌ديده در بحران
 
 
وظايف سازمان‌ها و نهادها در تأمين مواد غذايي
 
سازمان‌ها و نهادهاي مربوط به تهيه،تأمين، نگهداري،توزيع مواد غذايي و مديريت و نظارت بر تغذيه، در شرايط اضطراري و بحران كه هر كدام به تناسب نوع وظايفي كه در شرايط عادي دارند، و مي‌توانند در شرايط بحران وارد عمل شوند؛ 
پايان بحران
پايان بحران 
مبارزه با هرگونه شايعات 
اعلام تشكر از دست‌اندركاران 
ارزيابي خود در مديريت بحران 
بررسي مسائل بحران با اعضاي تيم بحران 
صدور بيانيه پايان بحران