درمانگاه یا کلینیک (به انگلیسی: clinic) ساختمان یا بخشی در بیمارستان یا مرکز بهداشتی - درمانی که به درمان بیماران یا مراقبت پزشکی از بیماران سرپایی اختصاص دارد. معمولاً درمانگاه موسسه‌ای مستقل است که به درمان بیماران می‌پردازد ولی برخلاف بیمارستان بیماران را بستری نمی‌کند.
 
فهرست مطالب
    هدف از طراحی کلینیک درمانی
    تعریف درمانگاه و کلینیک
    شرایط ساختمانی، تجهیزاتی و پرسنلی
    جهت
    اشکال ساختمانی درمانگاه بیماران سرپایی
    راهرو
    درها
    پله‌ها و رمپ‌ها
    آسانسورها
    بخش‌های مراقبتی
    مسیریابی
    اتاق پرستارها
    نورپردازی
    تجهیزات گرمایشی و سرمایشی
    سرویس‌های بهداشتی
    فضاهای مورد نیاز کلینیک
    فضاهای پیشنهادی
    فضاهای پشتیبان و سایر فضاها
    راهنمای معماری طراحی کلینیک درمانی
    برنامه فیزیکی کلینیک درمانی
    دیاگرام طراحی درمانگاه
    دیاگرام روابط فضایی کودکان
    دیاگرام روابط فضایی چشم پزشکی
    دیاگرام روابط فضایی مغز و اعصاب
    دیاگرام روابط فضایی ارتوپدی
    دیاگرام روابط فضایی بخش قلب
    دیاگرام روابط فضایی بخش زنان
    دیاگرام روابط فضایی دندانپزشکی
    دیاگرام روابط فضایی اورژانس
    نکات مورد توجه در مراکز پرتودرمانی
    ریزفضاهای درمانگاه
    ریزفضاهای رادیولوژی
    ریزفضاهای آزمایشگاه
    ریزفضاهای بانک خون
    ریزفضاهای داروخانه
    لاندری (رختشویخانه)
    آشپزخانه و رستوران
    استریل مرکزی
    دیاگرام درمانگاه
    دیاگرام روابط فضایی کلینیک
    جانمایی فضاها در طبقات
    نکات قابل توجه در جانمایی فضاها
    دیاگرام بخش خدماتی
    دیاگرام بخش معاینه پزشکی
    دیاگرام بخش بیماران
    دیاگرام بخش اداری
    دیاگرام بخش عمومی
    دیاگرام بخش خصوصی پرسنل و پزشکان
    دیاگرام بخش‌های بستری
    سیرکولاسیون بیمار در درمانگاه
    سیرکولاسیون بیمار بستری
    مسیری مراحل کار در بخش مصاحبه و معاینه
    دیاگرام مسیر فرعی بیمار
    سیرکولاسیون وسایل
    مسیر بیمار سرپایی به درمانگاه
    سیستم تفکیک معاینه یا مصاحبه
    اتاق معاینه یا مصاحبه نمونه شماره یک سیستم ترکیبی
    اتاق معاینه یا مصاحبه نمونه شماره دو سیستم ترکیبی
    اتاق معاینه یا مصاحبه نمونه شماره سه سیستم ترکیبی
    نمونه فضای مصاحبه و معاینه ترکیبی
    نمونه‌های مشخص درمانگاه
    درمانگاه بزرگ
    فضاهای مختلف درمانگاه بزرگ
    نمونه‌های مشخص درمانگاه بزرگ با یک راهرو و دو راهرو
 
 
 
بخشی از مطلب
در ایران درمانگاه معمولاً می‌تواند دارای بخشهای پزشک عمومی و متخصص، دندانپزشکی، داروخانه، مامایی، رادیولوژی، آزمایشگاه و … باشد. مجوز تأسیس و پروانه بهره‌برداری درمانگاه را وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از طریق دانشگاه‌های علوم پزشکی مربوطه صادر می‌نماید. درمانگاه می‌تواند خصوصی، دولتی یا خیریه باشد. هر درمانگاهی بجز مؤسس باید برای هر شیفت فعال خود دارای مسئول فنی پزشک باشد. درمانگاه می‌تواند عمومی یا تخصصی (مانند درمانگاه پوست و مو یا درمانگاه دندانپزشکی) باشد.
 
برخلاف ساختمان پزشکان، درمانگاه مؤسسه واحدی است لذا می‌تواند با سازمانهای بیمه گر و ادارات قرارداد (جهت پذیرش بیماران) ببندد، سرنسخه و سربرگ داشته باشد و پذیرش و صندوق واحدی برای بخشهای مختلف داشته باشد.
پیشرفت روزافزون علم و تکنولوژی در سال‌های اخیر، سبب تخصص‌گرایی هرچه بیشتر در بسیاری از زمینه‌ها شده است. از این‌رو امروزه با انواع مراکزی در حوزه بهداشت و سلامت روبرو هستیم که هر یک در زمینه خاصی به فعالیت می‌پردازند. یکی از این انواع مراکز درمانی، کلینیک‌هایی هستند که خود بر دو نوع تخصصی و عمومی تقسیم می‌شوند. کلینیک‌های عمومی در نقش یک مرکز درمانی منطقه‌ای، وظیفه رسیدگی به بیماری‌های جزئی و جراحی‌های سرپایی را به عهده دارند. درحالیکه هر یک از کلینیک‌های تخصصی، تنها بر اساس حوزه تخصصی خود، به ارائه خدمات درمانی به مراجعین می‌پردازند.
 
نمای داخلی کلینیک درمانی
 
امروزه بیشتر کلینیک‌های تخصصی به بخش خصوصی تعلق دارند و از این‌رو شاهد دقت و حساسیت بیشتری در تمامی جوانب هستیم. طراحی ساختمان و فضاهای انواع کلینیک تخصصی نیز از این قاعده مستثنی نیست و ضوابط طراحی درمانگاه و کلینیک، بیش از پیش مورد توجه قرار دارند. با این حال ارائه طرحی منطبق بر ضوابط طراحی درمانگاه و کلینیک تخصصی، بدون در دست داشتن یک برنامه فیزیکی کلینیک تخصصی میسر نیست؛ چراکه یک کلینیک تخصصی به واسطه نقش خود در حفظ جان انسان‌ها نیازمند طراحی خاصی است که جز با مطالعه و برنامه‌ریزی دقیق در این حوزه ممکن نمی‌شود. به طوری که طراحی یک کلینیک تخصصی چشم پزشکی استاندارد، تنها از طریق تدوین برنامه فیزیکی کلینیک چشم پزشکی میسر است.
طراحی کلینیک تخصصی:
 
طراحی ریزفضاهای درمانگاه و کلینیک تخصصی، یکی از اساسی‌ترین دشواری‌های طراحی آن به شمار می‌رود؛ چراکه یک کلینیک تخصصی، به سبب زیربنای محدودی که معمولا به آن اختصاص داده می‌شود، طراحی خاصی را می‌طلبد که قادر به تامین ریزفضاها و فضاهای مورد نیاز کلینیک باشد. لکن چنین امری تنها در صورت پیروی از ضوابط طراحی درمانگاه و کلینیک تخصصی میسر می‌شود. این در حالی است که پیروی از همین ضوابط طراحی درمانگاه و کلینیک تخصصی، خود بدون تدوین یک برنامه فیزیکی کلینیک تخصصی امری دشوار است. از این‌رو در طراحی تمامی کلینیک‌های تخصصی استاندارد، شاهد تهیه و تدوین یک برنامه فیزیکی کلینیک تخصصی هستیم.