پاورپوینت بررسی مبانی طراحی معماری محیطی و كالبدی برای كودك 
 
بخشی از مطلب
هر كودكی، بر روی كره زمین، زمانی آرزوی دنیایی پاك تر را در دل پرورانده است. دنیایی مبرا از این هزاران ازار های زندگی، و در عوض مزین به باغ جادویی پر از عجایب، مخفیانه – امن – مكانی برای تفرج و تماشای بی پایان انسانها و محیط پیرامون شان در تاثیر پذیری متقابلند. كودكان به سبب محدودیت های جسمی و روانی خود در قیاس با بزرگسالان ، تاثیر پذیری بیشتر و عمیق تری داشته و در عوض، تاثیر گذاری كمتری بر محیط دارند و به این ترتیب بیش از بزرگسالان اجباراً تابع شرایط محیطی اند.
كودكان حساس ترین و تاثیر پذیرترین گروه سنی جامعه را تشكیل می دهند و در حساس ترین و مهمترین سال های زندگی شان یعنی زمانی كه پایه های رشد شخصیتی- ذهنی- جسمی و اجتماعی آنها شكل می گیرد تا زمانی كه وارد شهر می شوند نیازمند این هستند تا زندگی اجتماعی را در مقیاس خود تجربه كنند و این امر مستلزم فراهم بودن فضایی كودكانه و صمیمانه است. فضایی به دور از هیاهوی دنیای بزرگتر، دنیای پر از شادی با رنگ های زیبا كه در آن كودك فرصت بیان افكار تازه و پرورش و رشد استعداد هایش را داشته باشد، فضایی كه زمینه ای مناسب برای خلاقیت كودكان فراهم آورد.
 
 
دریافت‌ حسی‌ كودك‌ از فضا
كودك‌ باید در برخورد با احجام‌ و بناها و همین‌ طور در ارتباط و زندگی‌ درون‌ آنها احساس‌ راحتی‌، عدم‌ ترس‌ و آرامش‌ كند. تاریكی‌ بیش‌ از هر چیز دیگری‌ به‌ اضافه‌ فرمهای‌ نامتناسب‌ او را می‌ترساند.
فضاهایی‌ با رنگهای‌ شاد و روشن‌ و گاهی‌ رنگهایی‌ با فرمهای‌ نامشخص‌ (مثل‌ حالتی‌ كه‌ در نقاشی‌ با آبرنگ‌ پدیدمی‌آید) موضوعات‌ رویائی‌ و خیال‌انگیز را القا می‌كند و در كودك‌ احساسی‌ چون‌ عاطفی‌، رفیق‌، مهربان‌، رویائی‌، وپروازدهنده‌ بودن‌ را القا می‌كند. همچنان‌ كه‌ فضاها برای‌ كودكانی‌ با سن‌ بالاتر طراحی‌ گردد از رنگهایی‌ ملایم‌ با مرزهای‌مشخص‌، جزئیات‌ بیشتر در بنا و انحناهای‌ نرم‌ در طراحی‌ فضا می‌توان‌ استفاده‌ كرد. ادراك‌ فضا كار بسیار دشواری‌ است‌. كودك‌ باید در عین‌ حال‌ هم‌ خود را از دنیای‌ اطرافش‌ تمیز دهد و هم‌ این دنیا راتجزیه‌ و تحلیل‌ كند. این‌ عمل‌ را بوسیله‌ شناختن‌ اشیاء اطرافش‌ انجام‌ می‌دهد.
كودكان‌ و معماری‌
لازم‌ است‌ كه‌ دنیای‌ صنعتی‌ و پرسروصدای‌ ما با ایده‌آل‌های‌ انسان‌ متمدن‌ و عناصر تشكیل‌ دهنده‌ فضای‌ زندگی‌ او آشتی‌ كند. تلاش‌ برای‌ انسانی‌ كردن‌ فضا باید برای‌ همه‌ در اولویت‌ قرار گیرد. اما بیش‌ از همه برای‌ معماران‌، یعنی‌ كسانیكه‌ در یك ‌تمدن‌ كم‌ و بیش‌ شهرنشین‌، مسوول‌ نظام‌ بخشیدن‌ به‌ فضا هستند اهمیت‌ دارد. بدین‌ ترتیب‌ شهرسازان‌، برنامه‌ ریزان‌، پیمانكاران‌، متخصصین‌ فضای‌ سبز و هنرمندان‌ همگام‌ با معماران‌، كم‌ و بیش‌ در تجربه‌ هماهنگی‌ بین‌ انسان‌ و محیط اطرافش‌ مسئولند.
محیطی كه برای كودكان طراحی می کنیم ، میبایست شامل فضاهای زیر باشد:‌
1. فضاهای طبیعی (Nature space) مانند درخت و آب و موجودات زنده كه اساسی ترین و مهمترین فضا را برای كودكان تشكیل می دهد.
2. فضاهای باز (Open space) فضاهای گسترده ای كه بچه ها بتوانند به اندازه دلخواه در آن بدوند و انرژی های درونیشان را تخلیه كنند.
3. فضاهای راه ها (Rood space) راه ها و جاده ها قبل از حضور ماشین، زمین اصلی بازی بچه ها بوده است . راه هایی هستند كه بچه ها در آن همدیگر را ملاقات می‌كنند و شبكه ای است كه فضاهای متنوع را به هم وصل می كند.
4. فضاهایی برای ماجرا جویی (Advanture space)‌ اینها فضاهایی هستند پر از پیچیدگی، كه قوه تجسم و تخیلی كودكان بواسطه بودن در این فضاها تقویت می شود
5. فضاهای مخفی (Hide out space) استقلال كودكان از طریق این فضاهای مخفی رشد می یابد.
6. ساختار های بازی (‍Play structure space) فضاهایی هستند كه با ساختار بازی در یانشان در مكان هایی كه بازی اهمیت می یابد. این قبیل فضاها به عنوان زمین های بازی شناخته شده است.
معمار یك‌ مربی‌ است‌ و بعد از پدر و مادر، اولین‌ مربی‌ كودك‌ است‌؛ تعلیم‌ و تربیت‌ او از طریق‌ اشكال‌ ساخته‌ شده‌بدست‌ او، كه‌ محیط اطراف‌ كودك‌ را تشكیل‌ می‌دهند، منتقل‌ می‌شوند. به‌ همین‌ دلیل‌ ارتباط میان‌ كودك‌، معماری‌ و فضا در بطن‌ مساله‌ انسانی‌ كردن‌ تمدن‌ قرار دارد.
كودك امروز، به‌ دلیل‌ رهایی‌ از سنت‌های‌ پیشین‌، راحت‌تر از انسان‌ بالغ‌ می‌تواند خود را با تازه‌ها یا حتی‌ جسارت های ‌معماری‌ و شهرسازی‌ معاصر تطبیق‌ دهد. او به‌ راحتی‌ می‌تواند طرفدار و نیز الهام‌ دهنده‌ اشكال‌ تازه‌ باشد. بنابراین‌ باید در درجه‌ اول‌ برای‌ كودك‌ و شاید تا حدودی‌ «بوسیله‌ كودك‌» به‌ تدریج‌ تعادل‌ بین‌ فضاهای‌ زندگی‌ هر فرد و فرم های ‌معمارانه‌ سازنده‌ فضا را برقرار كرد.
برای‌ دستیابی‌ به‌ این‌ هدف‌، معمار باید از سویی‌ كودك‌ و فضا و خواستهای‌ او را درك‌ كند و نیازها و مشكلات‌ او راشناخته‌ و روشهای‌ برطرف‌ كردن‌ آنها را بیابد و از سوی‌ دیگر باید به‌ محیطی‌ كه‌ كودك‌ امروز در آن‌ به‌ سر می‌برد آشنا باشد و آن‌ را به‌ خوبی‌ درك‌ كند. برای‌ تحقق‌ این‌ امر، معماران‌ باید بر سرعت‌ خود بیفزایند تا بتوانند به‌ پای‌ متخصصین ‌تعلیم‌ و تربیت‌، جامعه‌ شناسان‌، پزشكان‌ و روان‌ شناسان‌ كه‌ كم‌ و بیش‌ دنیای‌ كودكی‌ را بطور كامل‌ شناخته‌اند، برسند.
پیشرفت‌ و شناخت‌ از خود،هم‌ ارز و مكمل‌ ادراك‌ فضاست‌. بواسطه یك‌ یادگیری‌ طولانی‌ كه‌ تمام‌ دوران‌ كودكی‌ را در برمی‌گیرد یاد می‌گیریم‌ كه‌ برفضا تسلط پیدا كنیم‌ همانطور كه‌ یاد گرفته‌ بودیم‌ به‌ وجود خود تسلط داشته‌ باشیم‌. نحوه‌ به‌ وقوع‌ پیوستن‌ این‌ یادگیری ‌بر پایه‌ تعادل‌ درونی‌ ما استوار است‌. به‌ همین‌ دلیل‌ اولین‌ تجربیات‌ كودك‌ در این‌ رابطه‌ بسیار مهم‌ هستند. تعلیم‌ و تربیت‌ موفق‌ و صحیح‌ باید بدون‌ ایجاد برخوردهای‌ جدی‌، او را در پیدا كردن‌ موقعیتش‌ در فضا یاری‌ دهد تا بتواند مركزیت‌ خود را در آن‌ بیابد. منظور از این‌ فضا، یك‌ محدوده‌ سرد هندسی‌ نیست‌ بلكه‌ هدف فضایی‌ فعال‌ و تأثیرگذار است‌. این‌ فضا در عین‌ حال ‌هم‌ دارای امنیت‌ است‌ و هم‌ آزادی‌. فضایی‌ كه‌ ما را دربرگرفته‌ است‌ در شكل‌ گیری‌ شخصیت‌ ما شركت‌ می‌كند و خلوت‌ ما را محافظت‌ می‌نماید. این‌ فضا، برحسب‌ هر شخصی‌ یا دوران‌ مختلف‌ زندگی‌، بزرگ‌ و كوچك‌ می‌شود      
 
فرد می‌تواند به‌ راحتی‌ در این‌ فضا كه‌ به‌ نسبت‌ اعمال‌ او كوچك‌ و بزرگ‌ می‌شود خود را بیابد پس‌ فضا یك‌ محیط عادی‌ نیست‌ بلكه‌ یك‌ واقعیت‌ روانشناختی‌ زنده‌ و پویا است‌، این‌ فضا نباید خود را بر ما تحمیل‌ كند بلكه‌ باید متناسب‌ با شخصیت‌ ما شكل‌ گیرد.
اما در این‌ رابطه‌، دوران‌ صنعتی‌ ما نیز ابعاد مساله‌ را پیچیده‌تر كرده‌ است‌. از ابتدای‌ این‌ قرن‌ عوامل‌ تشكیل‌ دهنده‌ فضا دچار تغییر و تحولات‌ عمیق‌ شده‌اند. پدران‌ ما در فضایی‌ با مقیاس‌ انسانی‌ زندگی‌ می‌كرده‌اند، حال‌ آنكه‌ فضای‌ امروز ابعاد متفاوتی‌ دارد و بطور قابل‌ ملاحظه‌ای‌ تغییر كرده‌ است‌. ظهور شهرهای ‌بزرگ‌ با ساختمانهای‌ عظیم‌، تراكم‌ قابل‌ ملاحظه‌ انسان‌ها، افزایش‌ تعداد اتومبیل‌ها، استفاده‌ همگانی‌ از وسایل‌ارتباط‌ جمعی‌، همه‌ و همه‌ محیط جدیدی‌ را برای‌ انسان‌ معاصر بوجود می‌آورند كه‌ نه‌ تنها هنوز بطور كامل‌ به‌ آن ‌خونگرفته‌ است‌ بلكه‌ به‌ دلیل‌ تحولات‌ مستمر تكنولوژیكی‌ و نتیجتاً تغییر دایمی‌ فضاها، فرصت‌ لازم‌ برای‌ خوگرفتن‌ به‌آن‌ را نیز نمی‌یابد.
كودكان و رنگ ها
رنگ ها در شخصیت انسان ها، بخصوص كودكان تاثیر بسزایی داشته، باعث ایجاد تجربه های هیجانی از قبیل شادی، خنده، غم، اندوه، آرامش، تحریك پذیری، سكون و هیجان می شود. در كودكان این خصیصه شدت می یابد، آنان به سبب روح پاك و بی آلایش و شاد و پر طراوت خویش رنگ های زنده و مركب كه در تركیبی مناسب با هم قرار گرفته باشند را ترجیح می دهند این موضوعی است كه رد طراحی و تزئین و رنگ آمیزی فضاهای داخلی و تركیبات مناسب رنگی فضاهای طبیعی باید مورد توجه قرار گیرد با رنگ‌های مختلف می توان اندازه و وزن یك شی معین را كوچك یا بزرگ ، سبك یا سنگین جلوه داد. اصولاً رنگ های گرم و روشن باعث توسعه اشیاء شده به آنها وسعت می دهند و بالعكس رنگ‌های سرد و تیره باعث می شوند اشیاء كوچكتر از اندازه خود به نظر آیند.
كودكان و روانشناسی رنگ ها
رنگ ها سه دسته اند:
1- اصلی كه شامل سه رنگ قرمز – آبی و زرد می شوند.
2- فرعی كه از تركیب سه رنگ اصلی به دست می آیند مثل سبز – نارنجی – بنفش
3- رنگ های میانه كه از تركیب رنگ اصلی به علاوه رنگ فرعی بدست می اید كه 6 عدد هستند زرد مایل به سبز و غیره – آبی مایل به سبز و ...
از رنگ به 2 طریق استفاده می كنند.
1- نمونه سازی طبیعی و عینی- مثلاً دریا به رنگ آبی و چمن به رنگ سبز رسم می شود.
2- استفاده از رنگ هایی كه به طور ناخودآگاه به ذهن می رسند و قانون خاصی ندارند.
در مبحث هنر، رنگ به خودی خود وسیله پر قدرتی برای بیان و نشان دادن حالت های عمیق درونی است نقاشی كودكان نمونه روشنی از ارائه رنگ های متنوع در سطح وسیع می باشد. فقدان رنگ در تمام یا قسمتی از موضوع نقاشی كودكان نشانگر خلاء عاطفی و یا گاهی دلیل بر گرایش های ضد اجتماعی اوست كودكان سازگار در نقاشی های خود از 5 رنگ استفاده می كنند در حالی كه كودكان گوشه گیر و یا‌آنها كه ارتباط با دنیای خارج را دوست ندارند بیشتر از یك یا دو رنگ بكار نمی برند.
رنگ های گرم تحریك كننده ، سبب فعالیت، جنب و جوش، الهام دهنده روشنی، شادی زندگی و مولد حركتند، در حالی كه رنگ های سرد بر عكس موجد حالت های انفعالی، سكون، بی حركتی و تلقین كننده غم و اندوه هستند. تماشای رنگ های گرم میزان ضربان قلب را تشدید می كند و برای فضای پر هیجان كاربرد دارند در میان رنگ های گرم، رنگ سرخ بقدری نافذ و سریع الحركت است كه از هر رنگ دیگر زودتر به چشم می خورد.
دریافت‌ رنگ‌ها
كودكان‌ توجه‌ بیشتری‌ به‌ رنگ های‌ اشباع‌ شده‌ اولیه‌ دارند. چنین‌ به‌ نظر می‌رسد كه‌ عكس‌ العمل‌های‌ اولیه‌ كودكان ‌نسبت‌ به‌ رنگ ها در اثر خصوصیات‌ عاطفی‌ بروز می‌كند ولی‌ با گذشت‌ زمان،‌ كودك‌ یاد می‌گیرد كه‌ آنها را مشاهده‌ نماید و دقیقاً آنها را درك‌ كند. با این‌ وجود باید اذعان‌ كرد كه‌ در یك‌ آزمایش‌ نوزادان‌ 15 روزه‌، آنها توانستند نورهای‌ رنگی‌منعكس‌ شده‌ برروی‌ دیوار را از همدیگر تمیز دهند. رنگ‌ قرمز اولین‌ رنگی‌ است‌ كه‌ كودكان‌ بطور صحیح‌ از آن‌ نام‌ می‌برند و بعضی‌ اوقات‌ رنگ‌ آبی‌ را كودكان‌ بعنوان‌ رنگ ‌ضد قرمز می‌ دانند. در بعضی‌ مواقع‌ كودكان‌ رنگها را با اشیایی‌ كه‌ بدان‌ رنگها هستند بخاطر می‌آورند و مثلا می‌گویند زرد مانند زرده‌ تخم‌مرغ‌.
موضوع‌ فوق‌ نشان‌ می‌دهد كه‌ كودك‌ به‌ كندی‌ قادر خواهد بود كه‌ رنگها را از اشیاء انتزاع‌ نموده‌ و آنها را بعنوان ‌خصوصیات‌ مستقلی‌ بخاطر آورد.
 
كودك شرایط محیطی و كالبدی
تاثیر شرایط محیطی :
1- نور و روشنایی: نور یكی از اصول معماری در تامین آسایش بصری فضا می باشد كه تاثیرات روانی آن در انسان ها متفاوت است. تحقیقات ثابت كرده است كه نور طبیعی و شفاف بر روی حواس كودكان تاثیر مبتنی وارد از دید كودكان این فضاها دوستانه و با نشاط هستند . نور كافی و نورپردازی مناسب در فضاها موجب می شود كه میل و رغبت كودكان افزایش یابد.
2- دقت عمل و تمركز حواس افزایش یابد و سلامتی چشم و قدرت بینایی محفوظ مانده و از خستگی اعصاب جلوگیری می كند.
3- باعث ایجاد تنوع و تاكید فضایی می گردد.
از آنجا كه كودكان در پذیرش تنش و خستگی تحمل كمتری دارند، از نور پردازی های ادارای تضاد شدید ، چه بصورت مصنوعی و چه به صورت طبیعی كه باعث ایجاد خستگی و تنش می شود، باید پرهیز كرد.
در نتیجه نور ملایم و یكنواخت در مورد فضاهای كودكان مطلوب به نظر می رسد. البته به جز در مواردی كه با تنوع در نور پردازی سعی در تاكید فضایی داریم.
سر و صدا: كودكان صداها را دوست دارند و به طور كلی صداهای ملایم زمینه ، به تخیل كودكان كمك می كند و آنها را به زندگی بیرون مرتبط می سازد سر و صدای ناشی از ترافیك كاربری های تجاری و كارگاه های صنعتی از اصوات نامطلوب فضاهای كودكان هستند. این فضاها نباید از لحاظ آگوستیكی مرده باشند.
تهویه برای كار كردن با حداقل خستگی و تامین سلامت كودكان، تهویه خوب در فضاهای آموزشی، مخصوصاً در كلاس درس ضروری است.
1- تعیین صحیح محل وقوع بازشوها نسبت به جهت وزش باد.
2- استفاده از مصالح مناسب در جداره ها.
3- استفاده از گیاهان و درختان جهت تهویه طبیعی محیط پیرامون. 
و.....